Online Seminar Series ‘Political Apologies across Cultures’

The Political Apologies team from Tilburg University would like to invite anyone interested to our Online Seminar Series. We will host three meetings in the next three months with scholars from different disciplines presenting their work on political apologies.  We aim to couple each panel with extended discussion time during which all attendees can critically engage with the topic. 

Seminar 1 Understanding the ‘Age of Apology‘ will take place on Thursday 13 January, 14:15-16:00 CET. 

Seminar 2 The impact of political apologies will take place Friday 4 February, 14:15-16:00 CET.

Seminar 3 The value of political apologies in dealing with past wrongdoings is on Thursday 3 March, 14:15-16:00 CET. 

Please visit our Eventbrite page for more information regarding registration, Zoom links, the topic of each panel, and the speaker.

40 jaar El Mozote: Nunca Más

Afgelopen weekend, op 11 en 12 december, was het veertig jaar geleden dat een van de grootste massamoorden in de Latijns-Amerikaanse moderne geschiedenis plaatsvond. In 1981, tijdens de burgeroorlog in El Salvador, voltrok zich een drama in en rondom El Mozote, een bergplaatsje in het noordoosten vlakbij de grens met Honduras. Gedurende twee dagen werden naar schatting 811 mannen, vrouwen en kinderen vermoord door het beruchte Atlacatl bataljon van het Salvadoraanse regeringsleger – een door de Amerikanen getrainde en bewapende legereenheid met counter-insurgency (letterlijk: tegen opstand) als specialiteit.

De gebeurtenissen spelen zich af volgens een welbekend script. Een gefrustreerd bataljon, bezig met het verwerken van een recente nederlaag tegen de guerrillatroepen, besluit bij aankomst in El Mozote en aangelegen dorpjes de volledige bevolking als vijand te beschouwen. Er wordt gedronken en opgeschept, vrouwen en meisjes worden verkracht, mannen worden gemarteld en de keel doorgesneden, kinderen worden in een pastorie verzameld, doodgeschoten en verbrand. Deze militaire tactiek van scorched-earth (verschroeide aarde) is op veel andere plekken gebruikt, zie bijvoorbeeld de oorlogen in Vietnam, voormalig Joegoslavië, en Sudan – met onschuldige burgers als slachtoffer het gevolg.

De massamoord in El Mozote is gedurende de burgeroorlog in El Salvador zorgvuldig verborgen gehouden om vervolgens systematisch te worden ontkend door overheid en leger. Ook de Verenigde Staten, de grootste donateur aan het gewelddadige regime destijds, weigert tot nu toe de gruweldaden, en vooral de eigen rol hierin, te erkennen. Dat de gebeurtenissen tegenwoordig wel bij een breder publiek bekend zijn hebben we te danken aan de dappere stemmen van overlevenden als Rufina Amaya en Pedro Chicas Romero, en die van journalisten als Raymond Bonner en Mark Danner. Deze laatste publiceerde in 1993 (12 jaar na de massamoord!) een gedetailleerd artikel dat een volledig nummer van The New Yorker behelsde. Dankzij dergelijke publicaties en de rechtszaken die zijn aangespannen door overlevenden en familieleden van slachtoffers zijn deze gruweldaden langzaam maar zeker aan het licht gekomen. Het leidde ertoe dat in januari 2012, tijdens de jubileum van het vredesakkoord, toenmalig president Funes als eerste Salvadoraanse regeringsleider het dorpje El Mozote bezocht en tijdens een emotionele bijeenkomst overheidsexcuses aanbood.

En hoe gaat het nu met de herinnering aan de massamoord in El Mozote, veertig jaar later? In een gesprek dat ik voerde voor mijn onderzoek in El Mozote vertelde een man mij: “We zijn gevangen door onze pijn terwijl zij degenen zijn die in de gevangenis horen.” Het gevoel dat deze man verwoord is op wereldwijd niveau ook geen onbekend fenomeen in het verwerkingsproces van een gewelddadig verleden. Vaak is het de rol van het leger die het maken van schoon schip voornamelijk bemoeilijkt. De soldaten handelden, zo gaat het argument, immers volgens van bovenaf gegeven orders. Dat in de commandostructuur soms beslissingen worden gemaakt die op zijn zachts gezegd het boekje te buiten gaan, is hard te verkroppen voor de soldaat die deze orders heeft moeten uitvoeren. Zie bijvoorbeeld in Nederland de problematiek rondom het erkennen van de gewelddadige onderdrukking van de opstand in toenmalig Nederlands-Indië, ook wel eufemistisch de ‘politionele acties’ genoemd, uitgevoerd door het Nederlands leger.

President Bukele, de zelfbenoemde ‘dictator van El Salvador’, begon zijn termijn in 2019 veelbelovend door eindelijk de naam van de destijds leidinggevende kolonel Moterrosa te verwijderen van de legerbasis in de buurt van El Mozote. Maar de amnestie wet van 1993 lijkt na veel getouwtrek in 2020 te zijn vervangen door nieuwe regelgeving die alsnog de daders van de massamoord een straffeloos bestaan zal garanderen. Ondertussen heeft Bukele in mei dit jaar de procureur generaal en alle vijf de rechters van het Hooggerechtshof ontslagen, en onlangs een wet goedgekeurd die het ontslag mogelijk moet maken van alle rechters in het land die ouder zijn dan 60 jaar. En laat het nu net een 61-jarige rechter zijn, Jorge Guzmán Urquilla, die de aanklachten behandeld tegen een aantal voormalige hoge officieren ten tijde van de massamoord. Bij dit onderzoek worden moeilijke vragen gesteld en een onwelkom licht geschenen op El Salvador’s verleden, en vooral op de rol van het leger. Maar Bukele heeft weinig baat bij het destabiliseren van de relatie met het machtige leger en bij het verspelen van zijn steun op de rechterflank. Daarnaast is het leger een cruciale partner in het bestrijden van de gewelddadige bendes die het land terroriseren.

En zo is Bukele wellicht een frisse wind die tegen dezelfde problemen als zijn voorgangers aanloopt. Terwijl het toeristenkioskje in El Mozote koopwaar slijt met de tekst El Mozote, Nunca Más (El Mozote, nooit weer), lijken structurele veranderingen die dergelijke massamoorden kunnen voorkomen niet aan de orde. De daders gaan vrijuit, het narratief nauwelijks veranderd, en de overlevenden en familieleden van de slachtoffers blijven achter met het trauma en verdriet – vaak ook in slechte economische omstandigheden. En kijkend naar vergelijkbare gebeurtenissen wereldwijd, bijvoorbeeld de genocide in Srebrenica of de massamoord in My Lai, is dit helaas eerder de regel dan de uitzondering.

Marieke Zoodsma

Publication in Journal of Human Rights

The Symposium on Apologies and Human Rights, published in the latest issue of the Journal of Human Rights, includes a publication by Juliette, Marieke & Thia titled “Closing chapters of the past? Rhetorical strategies in political apologies for human rights violations across the world”. The article draws on a presentation given by Juliette at the online workshop, “Political Apologies for Historical Wrongs,” hosted by the University of Aberdeen in February 2021, which brought together a nice group of academics to discuss the topic.

Relying on our Political Apologies Database, we identified various rhetorical strategies that diverse countries use – to varying degrees – to (1) break from or acknowledge past wrongdoings, (2) bridge past wrongdoings with future intentions, and (3) bond with the intended recipients of the apology. In the article, we shed light on these strategies. In doing so, we show how countries and their representatives use apologies not only to address the needs of victims or their relatives, but also to portray and understand themselves, whereby there is substantial overlap between countries in the types of rhetorical strategies and scripts that they use to accomplish this.

The article can be found open access here:
Schaafsma, J., Zoodsma, M. & Sagherian-Dickey, T. (2021) Closing chapters of the past? Rhetorical strategies in political apologies for human rights violations across the world, Journal of Human Rights, 20:5, 582-597,
DOI: 10.1080/14754835.2021.1977919

Publication in Journal of Peace Research

The Journal of Peace Research has just published the article “Examining the ‘age of apology’: Insights from the Political Apologies Database”, written by Marieke & Juliette. The article is a first introduction to the Political Apologies Database. For this, we have systematically mapped and compared 329 apologies across 74 countries. In this article, we show that there has indeed been a rise in the number of apologies in the past decades (the so-called ‘age of apology’) and that this phenomenon can be found across the world (albeit with some exceptions, see here Figure 2 but also Figure 4 in the article).

A comparison of other characteristics of apologies is also included (human rights violation, the role of the apology sender, etc), as well as a detailed description of our data collection and coding process.

The article can be found open access here: 
Zoodsma, M. & Schaafsma, J. (2021). Examining the ‘Age of Apology’: Insights from the Political Apologies Database. Journal of Peace Research. DOI: https://doi.org/10.1177/00223433211024696

Publication in International Review of Social Psychology

The PAC team published the results of their study of the texts of political apologies (N=203 offered by 50 countries). In this exploratory study, we conducted a cross-national comparative analysis of the texts of political apologies and coded whether they included a statement of sorry, apology, or regret (IFID), and an acknowledgement of wrongdoing, acceptance of responsibility, promise of non-repetition, promise of reparations, recognition of victim suffering, victim re-inclusion, victim praise, or a recognition of moral values/norms. In our analysis, we coded for the presence of these components but also for how these components were expressed (implicit/explicit). Although we did find a sort of baseline template that apologies across the world consist of, there is clear variation in the quality of how these components are expressed. We conclude by stating it is crucial to take into consideration how the apology elements are expressed and how explicit countries are when recognizing past wrongdoings since it is likely to affect the extent to which apologies actually address victims’ needs.

The article can be found open access via:
Zoodsma, M., Schaafsma, J., Sagherian-Dickey, T., & Friedrich, J. (2021). These Are Not Just Words: A Cross-National Comparative Study of the Content of Political Apologies. International Review of Social Psychology34(1), 15. DOI: http://doi.org/10.5334/irsp.503

This publication is part of the special issue #Sorrynotsorry: Social psychological and intergroup underpinnings of political apologies of the International Review of Social Psychology (@irsp_rips). 

Reactie op Opiniestuk in Volkskrant m.b.t. excuses Halsema

Hans Siebers bekritiseert in het Opiniekatern van 6 juli j.l. de excuses van Femke Halsema voor het slavernijverleden. Want, zo schrijft hij, slavernij erkennen als misdaad tegen de menselijkheid is een onverantwoorde uitholling van die term – het was immers ‘eeuwenlang de normaalste zaak van de wereld’. Ook zou Halsema in haar toespraak hedendaagse Amsterdammers verantwoordelijk maken voor slavernij – en daarmee polarisatie in de hand werken.

Uiteraard zijn we als burgers niet individueel verantwoordelijk voor of schuldig aan misstanden uit het verleden. Maar als we als gemeenschap accepteren dat we de lusten erven van wat generaties voor ons hebben bewerkstelligd, dan zullen we ook moeten aanvaarden dat we als collectief aansprakelijk kunnen zijn voor de nagelaten lasten. Dit kunnen we doen door te erkennen wat er is gebeurd en door hier lessen uit te trekken.

Dat slavernij ooit ‘de normaalste zaak van de wereld was’ doet daar niets aan af. De potentiële waarde van excuses is nu juist dat ze signaleren dat dat wat ooit normaal was, niet normaal zou moeten zijn. Daarbij mogen de gemoederen, als onderdeel van een maatschappelijk debat, best oplopen.

De balans tussen herinneren, het erkennen van fouten en toegebracht leed, en het bereiken van verzoening is altijd precair. Waar te veel vergeten blind kan maken voor menselijk leed en barbarij, kan te veel herinneren de verzoening dwarsbomen. Wat de uitkomst is, zal mede afhangen van de taal die politici gebruiken en de consequenties die zij verbinden aan hun woorden. Die van Halsema wijzen in ieder geval in de goede richting.

Juliëtte & Marieke

The Political Apologies Database

We are proud to introduce the Political Apologies Database!

The open-access database mapped and compared political apologies offered by states or state representatives for human rights violations in the (recent) past. The extensive and unique database, accessible to academics, the public, and the press, shows a strong increase in the number of apologies in the past two decades. More than 70 countries have now expressed regret for a variety of past wrongs. A significant portion of the more than 350 apologies in the database has to do with World War II; apologies for slavery have been offered only sparsely.

Many countries struggle with how to deal with past wrongdoings. Increasingly, they apologize for human rights violations. Last week the mayor of Amsterdam, Femke Halsema, apologized for the role of the Amsterdam city government in the colonial slavery and slave trade, which immediately raised the question: will the Netherlands government now apologize as well? 

The Netherlands appears to be an average performer, measured by the number of apologies offered and how extensively and explicitly past wrongs are acknowledged. The leaders are still Japan, Germany, Canada, and the US. Apologies are offered mainly by liberal democracies and by countries transitioning from authoritarian to more democratic rule. In doing so, apologies seem to have become a means par excellence to profess and affirm liberal values. 

The Database can be accessed via this website under the tab Database. Data can be explored via the world map and the timeline, and more information can be found on the Apology Detail page. For questions or information regarding the project or the database, please contact Juliette Schaafsma (j.schaafsma@tilburguniversity.edu) or Marieke Zoodsma (m.a.zoodsma@tilburguniversity.edu).

Marlies de Groot at the IACCP 2018 Conference

Marlies de Groot co-organized (with Yvette van Osch, Tilburg University) a symposium at the 2018 Conference of the International Association for Cross-Cultural Psychology (IACCP) in Guelph, Canada. The aim of the well-attended symposium was to obtain a better understanding of what honor is and how it can be measured. In her talk, Marlies presented results from a pilot study across eight countries (Burkina Faso, Costa Rica, Indonesia, Japan, Jordan, the Netherlands, Poland and the United States), in which an adapted version of the honor-dignity-face scale (originally developed by Severance et al., 2013) was administered. She found low reliability scores across all three dimensions. The results in combination with various discussions with local academics also suggested poor cross-cultural construct validity. Emic definitions of honor, face, and dignity did not fully correspond to academic definitions and imply more interplay and overlap between the various categories. Marlies reflected upon these findings and discussed an alternative approach that builds on a more continuous view of the original categorical trichotomy.

Dutch Sculptor Armando (88) Died: Coiner of the Phrase ‘Guilty Landscape’

The internationally renowned Dutch sculptor, painter, writer, and musician Armando (born in Amsterdam as Herman Dirk van Dodeweerd) died on 1 July 2018, aged 88, in Potsdam, Germany, where he lived and worked. His work has been heavily influenced by the Second World War and his youthful proximity to the infamous concentration camp (‘Polizeiliches Durchgangslager’, PDA) Amersfoort, in the center of the Netherlands.

Mr Armando’s themes are considered to be the tragedy and the inscrutability of human existence, as his works express good and evil, offender and victim, guilt and innocence (Henny de Lange, Trouw 2 July 2018). Mr. Armando coined the often applied phrase ‘Guilty trees, woods, and landscapes’, or ‘Guilty landscape’.

Rotterdam Mayor Aboutaleb: Call on Dutch Government to Apologize for Slavery

The Mayor of Rotterdam, Ahmed Aboutaleb, has called on the Dutch government to apologize for the Dutch historical role in slavery during a July 1st commemoration marking slavery abolition. Mr Aboutaleb expressed his desire to ‘close this dark page’ during an official commemoration in his city of the abolishment, 155 years ago, of slavery in the Dutch colonies.

Until now, the Dutch government has expressed ‘regret’ and ‘sorrow’ about slavery, but no outright apologies. The time has come to make the next step, Mr Aboutaleb suggested. The Minister of the Interior, Kajsa Ollongren, was present but declined to comment. The Dutch Government is said to dread liability. Mr Aboutaleb’s call was met with mixed response in the media.